9 Haziran 2008 Pazartesi

YA ELMA DÜŞMESEYDİ?


"Dünya beni nasıl görecek bilemem. Ancak ben kendimi önümde keşfedilmemiş gerçek okyanus duruken; kıyıda oyalanan ve sırasında daha parlak bir çakıltaşı, sırasında da daha güzel bir deniz kabuğu bulan bir çocuk gibi görüyorum." - Newton

Hemen herkesçe bilinen bir espriye göre elmaların ağaçlarından yere düştüklerini ilk keşfeden Newton olmuş. Espri bir yana Newton gibi büyük bilimadanları hepimizin günlük hayatımızda karşılaşıp, üzerinde fazla durmadığımız olayları bilimsel bir merak ve metotla ele alıp, bunlardan içinde yaşadığımız evren hakkında genel sonuçlara varabilen şaşırtıcı insanlardır. Bu espri kadar yaygın olarak, bilinmese de Newton'un hayatımızda önemli yerleri olan pek çok buluşu ve keşfi vardır. Lise eğitimi almış olanlar, fizik dersleri sırasında Newton'un Mekanik Kanunlarıyla, Evrensel Çekim Kanunuyla tanışmış, matematik dersinde ise Newton tarafından bulunmuş olan binom açılımını kullanmışlardır. Su ile çalışan elektrik santrallerinin inşaasında Newton sayısı olarak isimlendirilmiş olan bir parametreyi kullanan mühendisler için de Newton ismi yabancı değildir. Optikte ise yine kendi ismiyle anılan Newton saçakları ile tanınır. Evrene "Newton'un gözüyle bakıyoruz" demek de yanlış olmaz. Çünkü bugün astronomlar Newton'un fikirlerine dayanarak yapılmış olan yansıtmalı teleskoplarla gökyüzünü tarıyorlar.

Daha çok uzaması mümkün olan bu listeye son olarak Newton'un az bilinmesine rağmen bize en yakın buluşunu ilave etmekle yetinelim. Newton,dan önce paralar günümüzde olduğu gibi yazılı ve resimli yüzleri olan ama çevrelerinde deşikler, izler taşımayan, genellikle de değerli madenlerden kesilen ince diskler şeklinde yapılırdı. Zamanın uyanık bankerleri, altın paraları çevrelerinden farkedilmesi zor bir biçimde keserek kasalarındaki pek çok altına yenilerini katma yoluna gittiler.

Kanunlar para hırsı karşısında yetersiz kalmaktaydı. Newton Londra Darphane Müdürlüğü'ne getirildiği yıl bu probleme bir çözüm bulmayı başardı. Madeni paraların basımı işlemi sırasında kenarlarına deşikler atacak bir alet icat etti. Günümüzde her ne kadar paralar altından yapılmıyorsa da, taklitlerine mani olmak amacıyla tüm devletler aynı fikri uygulamaktalar. Ne var ki uyanık bankerlerde paralarına para katmanın değişik metotlarını geliştirmekten geri durmadılar. Newton ismini yanlız bilim ve mühendislik alanında değil, İngiliz parlementeri olarak politakada ve İngiliz Bilimler Akademisi başkanlığıyla yöneticilikte de başarıyla duyurdu.


...
Kaynak : Popüler Bilim, Mart 1996 , Sayı 28, Sayfa 9

Hiç yorum yok: